Het helpt enorm om een stripliefhebber te zijn om maximaal te kunnen genieten van The Fifth Element. Er zijn maar weinig speelfilms geweest die zo stripachtig zijn als deze. Regisseur Luc Besson was al van jongs af aan een liefhebber en nam het werk van twee van Frankrijks populairste striptekenaars – Jean Claude Mézières (van Ravian) en Jean Giraud (aka Moebius) – als basis. Het resultaat is een kleurrijke en overdadige sciencefictionfilm die in niets lijkt op wat het publiek gewend was van dit genre.
Door dit stripachtige en de uitzinnige kleuren, kostuums en personages is het een film die je niet koud laat. Is dit een geweldige of totaal misplaatste manier van SF maken? Ik zit wat in het midden omdat ik deze elementen juist enorm kan waarderen, maar Besson wat mij betreft niet ver genoeg ging.
Bruce Willis speelt Korben Dallas, een taxichauffeur met een verleden die in de 23e eeuw een ontmoeting heeft met Leelo (Milla Jovovich) wanneer ze door het dak van zijn vliegende taxi valt. Wat hij niet weet is dat Leeloo het vijfde element is, een perfect wezen wiens terugkeer is voorspeld en dat voorbestemd is om de wereld te redden van een onuitsprekelijk Kwaad dat op de loer ligt in de duistere zwartheid van de ruimte. Het Kwaad wordt een handje geholpen door een mens genaamd Jean-Baptiste Emmanuel Zorg (Gary Oldman), een psychopaat met fascistische trekjes die voor niets terugdeinst. Uiteindelijk komt het tot een climax in het fabelachtige resort Fhloston Paradise waar Korben, Leeloo, een priester genaamd Cornelius (Ian Holm) en een hyperkinetische mediaster genaamd Ruby Rhod (Chris Tucker) een team vormen om het Kwaad te stoppen en de mensheid te redden.
Met 90 miljoen dollar was The Fifth Element de duurste film die de Fransen ooit hadden gemaakt. Daar zag het lang niet naar uit, totdat Besson de pre-productie op pauze had gezet en eerst het zeer succesvolle Leon ging maken. Dat succes trok investeerders over de streep en ook Gary Oldman. Die zag weinig in zijn personage maar had zoveel lol met Besson gehad bij Leon dat hij nog wel een keer iets samen wilde doen. En, belangrijker nog, Besson wilde Oldmans eigen regiedebuut Nil by Mouth wel produceren. Dat rauwe drama staat diametraal tegenover Bessons film met de kitscherige kostuums van Jean Paul Gaultier, de uitzinnige special effects van Digital Domain en de bizarre personages. Bessons 23e-eeuwse New York is een krioelende, organische massa van bedrijvigheid, waarin al het aardse is verdwenen en er alleen nog hyperbolen over zijn.
Ster van de film is Milla Jovovich, die een geweldige Leeloo neerzet met haar flexibele lichaam, komische blik en haar eigen vreemde taaltje. Bruce Willis is prima, al lijkt het soms of hij nog steeds in Die Hard speelt. Maar hij en Milla hebben wel chemie. De krijsende drag queen van Chris Tucker is zowel grappig als irritant en soms valt hij over die rand heen. Oldman begrijpt zijn rol als schurk maar echt eng wordt hij nooit. Dat hoeft ook niet. Dit is een heel ander soort SF dan Alien of Blade Runner. Paar mooie bijrollen ook met ex-worstelaar Tiny Lister als de president (!), Brion James als de verwarde generaal Munro die weinig snapt van al die elementen, triphopgrootheid Tricky als hulpje van Zorg, Mathieu Kassovitz als Mugger en de hyperactieve komiek Lee Evans. Ian Holm is geweldig als de naieve Cornelius die er al net zo weinig van snapt als Brion James maar vrolijk voortploetert.
The Fifth Element is toch wel echt een classic. Geen meesterwerk maar wel een bijzondere bijdrage aan de enorme stroom aan sciencefictionfilms die in de afgelopen eeuw over ons is uitgestort. Besson zou later nog Valerian and the City of a Thousand Planets maken. Een film die nog uitzinniger is maar waarin de personages een stuk minder zijn.
Overigens zou de Dune-film van Alejandro Jodorowsky, waar ook veel invloeden van Moebius in hadden moeten zitten, wel eens nog een stuk beter kunnen zijn geweest dan The Fifth Element. Maar ja, die is nooit gemaakt.
