Truth is stranger than fiction. Aan deze aan Mark Twain toegeschreven quote moest ik vaak denken tijdens het kijken naar de verfilming van De Stamhouder, het boek van Alexander Münninghoff. Daarin vertelt hij het verhaal van zijn familie met een Russische gravin als grootmoeder, de puissant rijke Nederlandse zakenman Joan Munninghoff als grootvader, vader Frans die aan de kant van de Nazi’s vocht in WOII en moeder Wera die werd verstoten door zowel grootvader als Frans. Daar voegen zich nog talloze personages bij met als decor Letland, Duitsland en Nederland en zowel de directe gruwelen als de lange schaduw van de Tweede Wereldoorlog. Dat alles wordt dwars door elkaar verteld, in een puzzel van tijden, landen en personages.
In de jaren 30 woonde de familie in Letland en kwam klem te zitten tussen de opkomst van Nazi-Duitsland aan de Westkant en het Rusland van Stalin aan de Oostkant. Grootvader Joan besloot dat het voor iedereen het beste was als ze terug zouden keren naar Nederland. Maar Frans wilde onder zijn vleugels uit en koos ervoor, zeker ook om zijn vader dwars te zitten, om bij de Waffen SS te gaan. Die keuze ontwricht drie generaties Münninghoff en is de rode draad van het boek en de serie. Grootmoeder wil er niet over praten, vader Frans sleept het trauma met zich mee en sluit zich af van Alexander en van moeder Wera en Alexander zelf krijgt door de familietragedie relatieproblemen met zijn geliefde Ellen.
Regisseur Diederik van Rooijen (van wie ik eerder alleen Stella’s oorlog zag) maakt er een visueel spektakel van dat doet denken aan de bravoure van Paul Verhoeven. Hij bindt tijdsprongen aan elkaar door personages in hetzelfde shot naar een jongere versie van zichzelf of een ander personage te laten kijken of juist vooruit naar de toekomst. Hij wisselt behendig tussen het kleine leed van de Münninghoffs en het grote leed van de oorlog. Van Rooijen schuwt daarbij niet om de gruwelijkheden en soms vreselijke keuzes die Frans moet maken te laten zien. Als kijker ga je er volledig in mee en raak je nergens de draad kwijt in die enorme puzzel. Een prestatie van formaat. De uitstekende cast en veel prachtige locatie-opnames, waarin Nederland op allerlei plekken nog een prima historisch beeld blijkt te geven, maken het af. Echt goed gedaan.